بابونه؛ بررسی گیاه بابونه و خواص آن برای برخی بیماری ها

بابونه (Chamomille) یکی از سبزیهای معروف و معطر از تیره کاسنی میباشد که گیاه آن یک ساله است و حداکثر به ارتفاع ۴۰ سانتیمتر میرسد.

در انتهای هر شاخه آن گل آذین ویژه ایست به نام کاپیتول که در آن گلهای بدون دم گل قرار دارند.

گلهای بابونه به رنگ زرد و سفید است و پس از شکفتن کامل منظره ای شبیه به چتر باز شده دارد.

تمام قسمت های این گیاه معطر است ولی گل بابونه را که بیشتر به مصرف دارویی میرسد در فاصله ماه های اردیبهشت تا مهر از ساقه جدا نموده و خشک میکنند.

گیاه بابونه ابتدا ویژه نواحی مختلف مدیترانه بوده و از اینجا به نقاط دیگر یعنی اروپا و آسیا و آمریکا منتقل شده است. در حال حاضر در شمال ایران و شوشتر محل رویش بابونه است.

در ادامه این مطلب از یزدنیوز به بررسی کاربرد های بابونه و جوشانده آن میپردازیم.

ترکیب شیمیایی بابونه

از گلهای بابونه به مقدار ۰.۲ تا ۰.۳۶ درصد اسانسی به دست آورده اند که خود مرکب از مواد زیر است:

۱. یک ماده آبی رنگ به نام آزولن (Azolene). این ماده در مجاورت نور و هوا به تدریج سبز رنگ و قهوه ی میشود.

۲. یک نوع الکل به نام کامومیلول

۳. اتر های کاپریلیک و فونی لیک

۴. مواد تلخ و غیره

موارد مصرف و خواص بابونه

۱. در شیراز برگ سبز بابونه را که طبیعت گرم دارد مانند شوید با پلو پخته و به صورت سبزی پلو میخورند و از گل بابونه در تهیه بعضی غذاها استفاده به عمل می آورند.

زیرا اثر تقویت معده، تحریک اشتها، هضم غذا و ضد تشنج دارد.

۲. دو قرن قبل از میلاد مسیح پزشکان طب سنتی و در قرن اول میلادی، دیسکورید، دم کرده گل بابونه را به عنوان قاعده آور، زیاد کننده شیر، صفرا بر، معالج سنگ کلیه، از بین برنده قولنج ها، رفع کننده بیماری های کبدی، از بین برنده نفخ روده ها به کار میبردند.

در این موارد طریقه مصرف این است که ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری از گل بابونه خشک شده را در ۳ استکان آب جوش دم کرده و آن را به تدیج مانند چای، دو تا سه مرتبه در روز مینوشند.

باید توجه داشت که هنگام تهیه دم کرده بابونه مواظب باشند اسانس بابونه از لوله قوری خارج نشود زیرا خاصیت عمده این گیاه در اسانس آن میباشد.

۳. از همین دم کرده فوق چنانچه ۱ یا ۲ قاشق به شیر نوزادان اضافه کنند یا جدا از شیر به کودک بخورانند برای رفع حالات تشنجی کودک و نیر رفع دل پیچه و نفخ آنها اثر شفا بخش دارد.

۴. جالینوس حکیم، گل بابونه را برای رفع درد ها، تنگی نفس، احساس گرفتگی، رفع تب، به ویژه تب های صفراوی به کار میبرده است.

در این موارد طریقه مصرف آن به همان صورت دم کرده ایست که در بالا ذکر شد.

۵. عده ای از اطبای قدیم باتجربیات متعدد خود متفق القول تایید نموده اند که گل بابونه اثر ادرار آور، معرق، تنظیم قاعدگی و رفع تاخیر آن، اثر صفرا بر، اشتها آور، هضم کننده غذا، مقی معده، باد شکن، تسکین درد و ضد شنج دارد.

در این موارد ممکن است از دم کرده گل بابونه به طریقی که شرح داده شد استفاده نمایند و یا گرد گل بابونه مخلوط با کمی شکر را در کپسول وارد نموده و صبح و ظهر و شب هر دفعه ۱ یا ۲ کپسول میل نمایند.

۶. بنا بر تجربیات بینگ (Bing) با مصرف فرآورده های گل بابونه به طریقی که در بالا ذکر شد تعداد گلبولهای سفید خون افزوده میشود.

زیاد شدن این گلبول ها باعث افزایش نیروی دفاعی بدن و تقویت انسان در برابر بیماری ها و تب میشود.

۷. برای ضد عفونی التیام زخم ها مفید است. در این موارد به صورت استعمال خارجی ممکن است از بابونه و گل آن استفاده به عمل آورند.

گاهی گرد گل بابونه را بر روی زخم میپاشند و زمانی جوشانده غلیظی از گل بابونه تهیه تهیه نمود و زخم ها را با آن شستشو میدادند.

برای شستشوی زخم هایی مانند زخم انگشتان و زانو، زخم فیستولها ، شستشوی ناحیه بواسیر، شستشوی چشم، حلق و دهان و لثه به ویژه پس از کشیدن دندان مفید است زیرا ورم و التهاب زخم ها را برطرف میکند و درد را نیز تسکین میدهد.

۸. برای جلوگیری از آلودگی سوختگی ها، جوش ها، جراحات، خراش و ترک پوست، زخم واریس بسیار مفید است. در این موارد میتوان قسمت آسیب دیده را با محلولی از جوشانده غلیظ گل بابونه شستشو داد و یا جوشانده را در ظرفی ریخته و قسمت آسیب دیده را برای مدتی در آن قرار داد.

۹. برای معالجه اگزمای مرطوب (خارش پوست همراه با ترشح)، خارش دستگاه تناسلی مردانه و زنانی و یا کچلی کودکان میتوان گرد گا بابونه را در محل مورد نظر پاشید و یا محلول جوشانده را روی آن قرار داد.

۱۰. بابونه برای رنگ کردن مو نیز استفاده میشود. میتوان به وسیله آن موها را به رنگ طلایی و بور در آورد و در عین حال پوست سر را ضد عفونی کرده و مو را درخشان میکند.

برای این منظور ۵۰ تا ۱۰۰ گرم گل بابونه را در یک لیتر آب به مدت ۲۰ دقیقه جوشانده و روی مو و پوست سر بمالید.

نکته

بابونه رومی که در ایران نمی روید ولی در بازار تجارت به فروش میرسد اثرات شفابخشی مشابه با بابونه معمولی دارد و به صورت دم کرده ۱۰ تا ۱۲ عدد گل بابونه رومی
در یک لیتر آب یا به شکل جوشانده ۵ گرم گل بابونه در ۱۰۰ سی سی آب، یک استکان قبل از هر غذا خورده میشود.
و یا اینکه گرد بابونه رومی را به مقدار ۰.۵ گرم برای تقویت معده ضد نفخ، رفع زردی، ضعف اعصاب، هیستری، میگرن، تسکین درد عصب صورت به کار میرود.

همچنین به منظور بور کردن مو نیز از ۵۰ گرم گل بابونه رومی در یک لیتر آب جوشانده و بر روی مو بمالید. جوشانده غلیظ شده آن نیز برای شستشوی زخمها استفاده میشود.

فقط دقت کنید که مصرف جوشانده بابونه رومی غلیظ یا مصرف بیش از حد آن به صورت خوراکی ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع شود.

بیشتر بخوانید:خواص هویج برای سلامتی