امامزاده جعفر یزد | امامزاده‌ای شامل حرم و موزه

استان یزد به عنوان یکی از مذهبی‌ترین استان‌های حال حاضر کشور همواره مورد توجه دین‌داران و تاریخ‌دوستان بوده است. آیین‌های مذهبی زیبایی که هر ساله در این شهر اجرا می‌شوند، توانسته‌اند توجه بسیاری از افراد را به خود جلب نماید. امامزاده جعفر یکی از مکان‌های مذهبی این شهر است که نشان از اعتقادات قوی مردمان یزد دارد.

همان‌طور که بیان شد، وجود اقلیت‌های مذهبی از جمله زرتشتیان در این شهر باعث زیباتر شدن جلوه‌های فرهنگی و مذهبی این شهرستان گردیده است. اجرای آیین‌های مذهبی زرتشتی و اسلامی در کنار یکدیگر، نه تنها خدشه‌ای به هیچ‌کدام از ادیان وارد نیاورده است بلکه نمایانگر فرهنگ بالای مردمان این سرزمین داشته است که با فکری باز و شعوری بالا، تفاوت‌های یکدیگر را درک کرده و به آن‌ها احترام می‌گذارند.

امامزاده جعفر | از شجره تا مرقد

امامزاده ابوجعفر محمد بن علی که ملقب به قاسم است، در میان بومیان به امامزاده جعفر مشهور گردیده است. این امامزاده بزرگوار از نوادگان علی عریضی، فرزند کوچک ششمین اختر آسمان امامت، امام صادق (ع) بوده و نام کامل ایشان ابوجعفر محمد بن علی بن عبدالله بن احمد الشعرانی بن علی العریضی بن الامام جعفر صادق (ع) می‌باشد.

از نحوه ورود ایشان به سرزمین ایران داستانی نقل شده است که بیان آن خالی از لطف نیست. ایشان پس از مراجعت به ایران در یزد و در دکان آهنگری مشغول به کار شدند. پس از چند وقت، والی یزد به نزد ایشان آمده و نسب او را پرسیدند. امامزاده ابتدا از بیان حقیقت ترس داشته و آن را مخفی کرد اما والی یزد خواب خود را برای ایشان تعریف نمود.

او خواب دیده بود که پیامبر خدا را در خواب به ایشان می‌فرمایند یکی از فرزندان من در شهر تو است، او را گرامی بدار. والی پس از آن بسیار به دنبال فرد مورد نظر بوده اما او را نیافت. در خواب بعدی نشانی را یافته و به سراغ امامزاده آمده است. امامزاده که این داستان را شنید شجره‌نامه خود را نشان والی داده و پس از آن نیز با دختر او ازدواج‌ کرد.

بقعه مبارکه امامزاده جعفر

به درستی نمی‌توان گفت که چه زمانی بر روی مرقد امامزاده جعفر بنایی ساخته شده است. اما برخی معتقدند که تا سال ۷۷۵ ه.ق یعنی پس از ۲۵۰ سال از فوت این بزرگوار، همچنان بنایی بر روی قبر ایشان ساخته نشده بود و تنها روی سنگ مرمری که تاریخ مربوط به وفات و نسب ایشان بر روی آن حکاکی شده بود نشانی از درست بودن محل دفن این بزرگوار داشته است.

دلیل این امر را می‌توان وجود والیان اهل سنت در یزد اعلام کرد. اما شواهد گواه بر این امر است که دفن امامزاده مذکور در قبرستان تازیان، اعتبار زیادی به ایرانیان و همچنین مردمان خطه یزد بخشیده است. پس از دفن این بزرگوار، دیگران این مکام را به دید احترام نگریسته و حتی امواتشان را برای تبرک و تیمن در کنار قبر ایشان دفن می‌کردند.

حرم امامزاده را می‌توان پنجمین حرم پر رونق و زیبای کشور پس از حرم امام رضا در مشهد، حرم حضرت معصومه، حرم شاه‌چراغ شیراز و حرم حضرت عبدالعظیم حسنی در ری اعلام کرد. زیبایی‌های این حرم موجب شده است تا بسیاری از افراد برای بازدید از این امامزاده به شهر یزد سفر کنند.

ساختمان حرم، باشکوه و چشم نواز

در سال ۱۳۱۹ ه. ق میرزا فتح الله خان مشیر الممالک دستور تخریب بناهای قدیمی و قبلی را داده و بقعه‌های اطراف حرم را توسعه و بازسازی نمود. تنها مکانی که بدون دست‌خوردگی باقی‌مانده است، صحن قدیمی موسوم به صحن امام خمینی است که در سمت غرب بقعه واقع ‌شده است. ورودی صحن مذکور همراه با هشتی بزرگ، اتاق‌های اطراف و حوض مرمری، نشان از اهمیت امامزادگان و احترام خاص یزدیان به این بزرگوار دارد و معماری قدیمی و شگفت‌انگیز ایرانیان را به رخ همگان می‌کشد.

موزه امامزاده جعفر | تلفیقی از تاریخ و هنر

حرم مطهر امامزاده جعفر دارای موزه‌ای بسیار زیبا و اصیلی است که نظر بسیاری از هنردوستان را به خود جلب نموده است. زیبایی‌های این موزه و همچنین آثار نفیس داخل آن موجب شده است تا این مکان علاوه بر بعد مذهبی و اعتقادی دارای بعد هنری و فرهنگی نیز باشد. در زیر به آثار موجود در این موزه اشاره خواهد شد.

اسناد و نسخ خطی

گنجینه اسناد و نسخ خطی شامل ۴۰ هزار سند خطی، ۲ هزار نسخه خطی و ۲ هزار نسخه چاپی سنگی است. قدیمی‌ترین نسخه این گنجینه قدمتی حدود ۷۰۰ سال دارد. سبحه الابرار، فرهاد و شیرین وحشی بافقی، بخشی از اوستا و کلیات سعدی نیز به عنوان اسناد نفیس دیگر در این مجموعه موجوداند. یکی از زیباترین اسناد موجود در این موزه، طوماری ۳۶ متری از شجره‌نامه حضرت آدم تا حضرت محمد است و سلسله سادات عریضی یزد و اصفهان با قدمت ۷۰۰ سال است.

سکه و اسکناس

گنجینه سکه امامزاده جعفر را می‌توان جز نفیس‌ترین گنجینه‌های موجود دانست. زیرا سکه‌های موجود از دوران هخامنشیان، مقدونیه، اشکانیان، ساسانیان، سامانیان، آل‌بویه، صفویه، افشاریه، قاجاریه، زندیه و پهلوی در این گنجینه‌اند. یکی از زیباترین آثار موجود در این گنجینه، سکه ارزشمندی است که در ولایت‌عهدی امام رضا (ع) ضرب شده است.

گنجینه عکس

در موزه امامزاده جعفر از حدود ۳۰ هزار عکس تاریخ نگهداری می‌شود. عکس‌ها منابع خوبی برای نشان دادن تاریخ‌اند زیرا همواره در متون تاریخی امکان تحریف وجود دارد.

نگین مهر و اشیا تاریخی

نگین‌هایی همچون یاقوت، زمرد، در نجف، عقیق و فیروزه از جمله سنگ‌های قیمتی این موزه هستند. ظرف نمرودی و در علوی و ظروف دیگر ازجمله آثار نفیس این موزه‌اند.

گنجینه تمبر

تمبر نشان از فرهنگ و گواه بر رویدادهای اجتماعی جامعه است. در این موزه بالغ بر ۲۸۰۰۰ تمبر وجود دارد که در زمان قبل و بعد از انقلاب تهیه شده‌اند.

گنجینه کبریت

کبریت در گذشته، میان مردمان اهمیت زیادی داشته است. در این موزه بالغ بر ۸ هزار کبریت که مربوط به ۸۰ سال قبل است، وجود دارد که گنجینه‌ی زیبایی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان آورده است.