گاستریت یا ورم معده چیست؟
گاستریت ، یا ورم معده به التهاب مخاط معده گفته می‌شود که می‌تواند در اثر عوامل مختلفی به وجود آید. گاستریت یکی از مسائل گوارشی است و به حالتی گفته می‌شود که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و معمولا به دو حالت، ورم معده حاد و مزمن بروز می‌کند.در ادامه این مطلب از یزد نیوز بیشتر بخوانید.
گاهی اوقات ممکن است ورم معده در صورت طولانی شدن، منجر به زخم معده شود. همچنین گاستریت به دنبال جراحی‌های وسیع، سوختگی‌های شدید یا به دنبال تروماها و عفونت‌های شدید ایجاد می‌شود. گاستریت می‌تواند به دنبال عمل جراحی کاهش وزن ایجاد شود. شایع‌ترین علامت ورم معده درد و احساس ناراحتی در بالای شکم است.
علائم و نشانه‌های گاستریت:
معمولا با احساس ناخوشایند سوزش در شکم، درد، التهاب و سو هاضمه همراه است.
گاستریت می‌تواند حتی منجر به سرطان معده هم شود.
کسانی که از داروهای ضد التهابی برای دوره طولانی استفاده می‌کنند و یا مشکلات کبدی، کلیوی و یا ریوی دارند و همچنین افرادی که مواد غذایی با اسیدیته بالا مانند مرکبات استفاده می‌کنند، حتما در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
معمولا عفونت باکتریایی توسط هلیکوباکتر معده ای است که موجب ورم معده می‌شود. شایع ترین علت ورم معده، باکتری هلیکوباکتر پیلوری است که حدود نیمی از مردم، به آن مبتلا می شوند. این بیماری در مراحل اولیه، علائمی ندارد.
چه عواملی باعث بروز گاستریت می‌شوند؟
ورم معده یا گاستریت، می‌تواند به دلیل مصرف بیش از حد الکل، استرس، استفراغ مزمن یا استفاده از دارو های خاص مانند: آسپرین یا داروهای ضد التهاب ایجاد شود.
سیگار کشیدن ، پرخوری به ویژه مصرف مواد غذایی که راحت هضم نمی‌شوند، ترشح بیش از اندازه اسید معده، ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی (این نوع ورم معده ممکن است مسری باشد)، مصرف زیاد کافئین ؛ برخی از داروها مانند آسپرین ؛ داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی، استرس ، رژیم غذایی نامناسب، ابتلا به برخی از بیماری‌ها که باعث کاهش مقاومت بدن می‌شوند، خستگی یا کار زیاد و در نهایت وجود باکتری هلیکوباکترپیلوری در معده، همگی می‌توانند از عوامل بروز بیماری گاستریت باشند.
همچنین گاهی اوقات گاستریت پس از انجام یک عمل جراحی مهم یا یک آسیب روحی، سوختگی یا ابتلا به عفونت‌های شدید بروز می‌کند. برخی از بیماری‌های خاص مانند کم خونی شدید، اختلالات سیستم ایمنی بدن نیزموجب ابتلا به گاستریت می‌شود.
لازم به ذکر است که گاهی مصرف برخی از مواد تحریک کننده معده مانند ادویه یا غذاهای آلرژی زا می تواند این بمیاری را تشدید نماید .
نقش تغذیه در ایجاد ورم معده چیست؟
معده جزو دستگاه گوارشی انسان است ؛ بنابراین نقش تغذیه در سلامت معده بسیار زیاد خواهد بود. غذاهایی که می‌خورید از علل اصلی بروز ورم در معده هستند. درواقع مصرف غذاهای چرب و اسیدی می‌تواند از معمول ترین عادات غذایی باشد.
بعضی از مواد غذایی که سبب تخریب معده می‌شوند در زیر آمده است:
- الکل
- قهوه
- غذاهای تند
- غذاهای چرب
- فست فود ها
- غذاهای آلرژی زا
- غذاهای سرخ شده
- نوشیدنی های گازدار
- غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی و…
علائم بیماری گاستریت کدامند؟
شایع‌ترین علائم این بیماری دل درد و دل‌پیچه، سیاه شدن مدفوع ، احساس سوزش در بالای شکم و گاهی همراه با استفراغ ، بی‌اشتهایی، تب ، ضعف ، ورم شکم ، درد شدید در قفسه سینه و احساس اسید معده در دهان است. گاستریت همچنین ممکن است با نفخ همراه باشد.
علاوه بر این در گاستریت حاد علائمی چون کوفتگی، احساس پر بودن معده، سردرد، سرگیجه، تشنگی شدید، تنفس تند، کشیدگی شکم، حساس و سفت شدن شکم مشاهده می‌شود.
در گاستریت مزمن ممکن است اختلال در حرکت معده و بروز علائمی چون علائم زخم معده بروز کند.
پیشگیری از ورم معده
برای پیشگیری از ورم معده ، باید رژیم غذایی خود را تغییر دهید. رژیمی سالم و در عین حال متنوع را برای خود انتخاب کنید. خوردن غذاهای مفید و عالی زیر می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به بیماری های گوارشی کمک زیادی نماید :
مواد غذایی که فیبر بالایی دارند مانند: سیب ، جو، کلم بروکلی، بلغور
مواد غذایی کم‌چرب مانند: ماهی، فیله و سینه مرغ
غذاهایی با اسید پایین یا قلیایی‌تر مانند سبزیجات
نوشیدنی های بدون گاز مانند دوغ محلی
نوشیدنی های بدون کافئین مانند دمنوش های طبیعی
پروبیوتیک‌ها مانند ماست
راه تشخیص گاستریت چیست؟
تشخیص این بیماری با استفاده از روش آندوسکوپی و دیدن درون معده انجام می‌گیرد. در این روش یک لوله انعطاف پذیر از مری به داخل معده هدایت می‌شود.
به هنگام آندوسکوپی امکان دارد تکه کوچکی از بافت مخاط معده برداشته شود و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود. هدف از این روش، رفع علائم و حذف دارو یا ماده‌ای است که باعث ناراحتی معده می‌شود.
راه‌های درمان بیماری گاستریت کدامند؟
درمان گاستریت بستگی به عامل خاص بروز آن دارد و ممکن است شامل تغییر در نحوه زندگی، مصرف دارو و یا در موارد بسیار نادر، انجام جراحی برای درمان بیماری و یا حالت خاصی که منجر به ورم معده شده است، باشد.
در صورت بروز خونریزی زیاد ممکن است نیاز به بستری کردن وجود داشته باشد. برای ناراحتی و درد خفیف می‌توان از داروهای خنثی کننده اسید معده یا استامینوفن استفاده کرد، اما از آسپیرین استفاده نکنید. امکان دارد سایر داروها مثل داروهای بهبود دهنده زخم نیز تجویز شوند.
در روز اول حمله ورم معده، غذاهای جامد نخورید. فقط مایعات و ترجیحا شیر یا آب بنوشید. تدریجا رژیم غذایی عادی خود را از سر بگیرید، اما از غذاهای داغ و پر ادویه، الکل، قهوه و غذاهای اسیدی پرهیز کنید تا زمانی که علائم کاملا برطرف شوند.
