یزد نیوز : چندی پیش در نمایشگاه صنایع دستی از سراسر ایران که دریزد برگزار گردید، خبری منتشر شد، یک تاجر کویتی در نمایشگاه حاضر شده و اقدام به خرید اکثر محصولات صنایع دستی نموده است، برخی از این خبر شوق زده شدند و برخی به فال نیک گرفتند اما این رخداد، یک زنگ خطر جدی برای صنایع دستی کشورمان است.
اما داستان چیست؟
سوای آن گروه از تجاری که بصورت رسمی ، قانونی و با هدف کسب درامد بیشتر اقدام به خرید صنایع دستی ایران و صدور آن به کشورهای هدف می نمایند که بطور غیرمستقیم سبب رونق بازار داخلی و توسعه اقتصادی کشور می باشند، روی صحبت با تاجرانی است که نیت و هدف واقعی اشان ، سرقت صنایع دستی و سنتی کشور می باشد .
همانگونه که می دانیم طراحی ، شهرت , اعتبار و سبک مرتبط با صنایع دستی ایران منحصر به فرد و دارای محبوبیت خاص در بین جهانیان می باشد و همین امر آنرا نسبت به هر گونه تقلید و کپی برداری آسیب پذیر می سازد.
به نحوی که اگر تاجری خارجی اقدام به کپی برداری از انها نماید و اکثر کپی برداری ها بی کیفیت و ارزان باشد بخصوص با قصد ضربه به جایگاه و بی اهمیت نمودن آنها در چشم جهانیان، این کپی برداری ارزان نه تنها باعث زیر سوال بردن نفس هنر و جایگاه صنایع دستی کشور می باشد بلکه موجب کاهش محبوبیت و تنزل فروش صنایع دستی و در نتیجه سرخوردگی اقتصاد کشور می گردد.
از آنجا که تولید صنایع دستی ایرانی علاوه بر هزینه بر بودن و صرف وقت فراوان , نیاز به مهارت و دانش سنتی مخصوص به خود دارد , تجار خارجی راه حل ساده ای برای سرقت نامحسوس صنایع دستی ایران در پیش گرفته اند .
در وهله اول چون اکثر محصولات صنایع دستی فاقد نام و نشان تجاری ثبت شده در سطح داخل و بین الملل می باشند و بصورت عمده و مستقیم در بازارهای بومی و نمایشگاه های منطقه ای عرضه می گردند ، آنها از این موقعیت به نفع خود سود جسته و بدون وجود زحمت و مانعی با هدف کسب درآمد بیشتر , آن محصولات را با مارک و علامت تجاری مخصوص خود بسته بندی و به بازارهای دنیا صادر و عرضه می نمایند.
در وهله دوم آنها می توانند از خلا موجود در زمینه عدم ثبت نشانه های جغرافیایی صنایع دستی و هنری سنتی در سطح بین الملل سواستفاده نمایند و صنایع دستی ایران را به عنوان صنایع متعلق به کشور خود وارد بازارهای دنیا کنند و حتی مانع صادرات انها توسط تولیدکنندگان و تجار ایرانی شوند به بیان دیگر انها می توانند با کپی برداری و تولید محصولات مشابه و عرضه گسترده ان در دنیا با نام کشور خود ،
مانع تعلق انها به عنوان نشانه جغرافیایی نشات گرفته از ایران گردند و به نوعی جلوی صادرات ان صنایع دستی را از سوی ایران بگیرندعلاوه بر آن بی توجهی به این موضوع در طول مدت زمان موجب عام شدن ( ژنریک ) محصولات هنری دستی و از دست رفتن خاصیت قانونی لازم جهت ثبت نشانه جغرافیایی به نام کشورمان می گردد.
بطور مثال ترمه ی یزد می تواند با این منوال به مرور و بدون صرف هزینه ای هنگفت به نام ترمه کویت به بازارهای دنیا معرفی می شود.
در کشور ما ایران، بخش صنایع دستی نقش مهم و حیاتی را در محیط اجتماعی و فرهنگی ایفا می کند و به طور قابل توجهی به اقتصاد جمعی، محلی و ملی کمک می کند.
صنایع دستی نیاز به تخصص , مهارت و دانش سنتی دارد که اغلب انها بطور قابل توجهی از دوران کهن و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته اند و میراثی متعلق به ایران می باشد که ایرانیان آنها را ایجاد , حفظ و توسعه داده اند و نیز دارایی های تجاری ای هستند که می توانند برای تولید درآمد و توسعه اقتصادی , مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرند.
اقتصاددانان دنیا معتقدند ، آیندۀ اقتصاد جهان وابسته به هنر و صنایع دستی می باشد و حجم بزرگی از مبادلات تجاری بازارهای آیندۀ جهان در تسخیر صنایع دستی و هنرهای سنتی خواهد بود.
اهمیت صنایع دستی در کشور ما از آنجایی بیشتر می ¬شود که سهم مهمی از صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است بطوریکه ایران در زمینه تولید صنایع دستی در رتبه سوم دنیا و در زمینه صادرات آنها در رتبه سی ونهم دنیا قرار دارد .
از آنجا که مواد اولیه , تخصص , مهارت , تکنیک و دانش سنتی آن متعلق به ایران و صنعتگران هنر دستی کشورمان می باشد و هیچگونه وابستگی به دیگر کشورها نداریم فی الواقع مصداق بارزی برای اقتصاد مقاومتی می باشد که حتی در دوران تحریم می توانیم بدون ایجاد مشکلی به تولید و صادرات هر چه بیشتر آنها بپردازیم .
با وجود دارا بودن سرمایه ی اتمام ناپذیری چون صنایع دستی و فرصتی که این محصولات برای ایران به ارمغان اورده است متاسفانه بازار ایران به خواب فرو رفته و صادرات صنایع دستی ایران توسط تجار خارجی و عرب همچنان ادامه دارد. در حال حاضر نیز تاجران کشورهای دیگر برای صادرات صنایع دستی به ایران وارد شده‌اند!!!
این امر شاید در ظاهر یک امر طبیعی جلوه نماید اما در واقع آنها به دلیل ناآگاهی و بی توجهی مسئولین و هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی برای سرقت نامحسوس صنایع دستی به ایران وارد شده اند و خریدهای زیادی انجام می دهند . جالب تر آنکه اغلب این تاجرها به طور مستقیم خرید و صدور محصولات را انجام می‌دهند.
و اما راه حل چیست؟ منافع کشورمان ایجاب می نماید برای جلوگیری از سرقت و نابودی این سرمایه ارزشمند ملی به طور خاص با استفاده از ابزارهای مالکیت فکری ( مانند ثبت علامت تجاری و یا برند , طرح صنعتی و نشانه جغرافیایی ) از آنها محفاظت نموده و مانع تولید ، صادرات و عرضه و نیز مانع انصباق غیر مجاز آنها توسط سودجویان در بازارهای داخلی و خارجی گردیم و با استفاده از سیستم مالکیت فکری موجود برای شناسایی موثر صنایع دستی , حفاظت , مدیریت , بازاریابی و تجاری سازی دارایی های ارزشمند اقتصادی و غرهنگی کشورمان قدم بر داریم .
