میدان سعادت یزد
اول دهه ۱۳۰۰
تاریخ یزد
بیشتر ببینید : مجموعه ای از عکسهای قدیمی استان یزد
میدان سعادت یزد
میدان سعادت – میدانی که در سالهای اول دهه ۱۳۰۰ بعلت ایجاد خیابان پهلوی (امام) تخریب و به احتمال قوی ساختمان دارایی (مالیه) و بانک و اداره پست ساخته شد
نابودی تکیه و میدان شاه در تغییر و تحولات سده اخیر
هر چه تاریخچه چند صد ساله این میدان از آغاز تا اوج، زیبا و افتخار آمیز بود،
در عوض تاریخچه چند ده ساله فروپاشی این میدان و تکیه بسیار دلخراش و ذلت آور است.
«میدان شاه» تنها یک فضا و بنای معمولی نبود، بلکه سرمایه ای ملی و تجدید ناپذیر بود که ویران شد.
«استاد محمود توسلی»، مجموعه «میدان شاه» و «میدان امیر چقماق» و راسته بازار بین این دو را از جمله غنی ترین مجموعه فضا های شهری در ایران می داند
که متاسفانه با ندانم کاری نابود شده یا به این روز افتاده اند.
آغاز مدرنیته و خیابان کشی ها
پایانی که با آغاز مدرنیته و خیابان کشی ها شروع شد.
“ورود اتومبیل و احداث خیابان ها را می توان مهم ترین عامل تغییر شکل و بافت شهر دانست.
خیابان کشی ها در شهر یزد در سال ۱۳۱۰ ه.ش و با احداث «خیابان پهلوی» شروع شد.
دوازده سال پس از ایجاد اولین خیابان یزد،
کلنگ دومین خیابان یزد به زمین خورد و در سال ۱۳۲۲ ه.ش «خیابان شاه» که بعد ها به نام «قیام» تغییر یافت
بین «مجموعه امیر چخماق» و «میدان شاه» احداث شد.
این اولین ضربه محکمی بود که به بدنه میدان خورد و آن را شکافت.
“احداث «خیابان امیر آباد» در سال ۱۳۴۱ ه.ش در حکم ضربه نهایی به میدان بود که منجر به تخریب تکیه شد.
در سال های ۱۳۴۸ ه.ش و ۱۳۵۲ ه.ش با احداث «خیابان شاه رضا» و «خیابان سید گلسرخ»، روند تقلیل میدان به فلکه تکمیل شد
و بدین ترتیب از میدانی باارزش که روزگاری عرصه تظاهرات اجتماعی بود، جز چند گوشه، چیزی باقی نماند.
آن چه خیابان کشی ها را در شهر یزد فاجعه بار کرد،
قرار گیری مرکز ثقل خیابان های صلیبی یعنی خیابان های «پهلوی»، «شاه» و «سید گلسرخ» بر دو فضای عمومی ارزشمند «میدان شاه» و «حسینیه امیر چخماق» و نابودی آن ها بود.
آن چه باز از این هم قابل تامل تر می نماید، استقبال جامعه روشنفکر یزد از این نماد تجدد بود.
اگر «خیابان شاه» در مسیر مناسبی در جبهه شمالی بازار به تبعیت از بافت ارگانیک شهر و «خیابان پهلوی» در پشت «مجموعه امیر چقماق» احداث می شد،
امروزه یزد دارای غنی ترین مجموعه فضا های شهری در ایران بود.
“«میدان امیر چقماق» و «میدان شاه» و راسته بازار بین آن ها در یزد، فضای شهری مهمی بود
که در «دوره پهلوی» دچار تغییراتی بنیادین شد؛
به طوری که امکان بازشناسی وضعیت پیشین آن ها دشوار است.
با این همه، «وحید وحدت زاد» چندین سال پیش دست به ابتکاری جالب زده
و کوشش کرده با استفاده از «اصول هندسه مناظر و مرایا»، از روی نقاشی ها و عکس های قدیمی یزد
به پلان و نمای این دو میدان دست یابد. ب
