مدیر امور منابع آب شهرستان ابرکوه با اشاره به لزوم مدیریت برداشت آب در بخش کشاورزی از سوی بهره برداران این حوزه ، گفت: به درخواست این نهاد و با حکم مقام قضایی برداشت این ماده از ۱۶ حلقه چاه غیرمجاز در سال ۱۳۹۹ متوقف شد.
سیدعلی مشکات روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به تداوم ۲ دهه خشکسالی و افت سطح آب های زیرزمینی به علت کاهش بارندگی و برداشت بی رویه از چاه ها،عمق این سازه ها را ۲۰ تا ۶۵ مترو میزان آبدهی هر حلقه را حدود ۲.۵ لیتر بر ثانیه ذکر کرد و افزود: بردشت آب از این تعداد چاه با همکاری گروه گشت و بازرسی برای صیانت از منابع آبی تعطیل و با تلاش گروه گشت و بازرسی ۱۳ مورد لوازم حفاری غیرمجاز از سوی ماموران توقیف شد.
مشکات خاطرنشان کرد: با انجام عملیات یادشده در سال جاری ، از برداشت سالانه ۴۷ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب از سفره های آب زیرزمینی جلوگیری شد.
وی با بیان این که این چاه ها در اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی پر شد، افزود: این تعداد چاه حدود نیمی از چاه های غیرمجاز شهرستان را تشکیل می دهد.
این مسوول آب منطقه ای شهرستان تصریح کرد: طبق برنامه ریزی ها در آینده نزدیک سایر چاه های غیرمجاز مسدود و ابرکوه تبدیل به معدود شهرستان های بدون چاه غیرمجاز استان یزد می شود.
مدیر امور منابع آب ابرکوه با بیان اینکه عمیق‌ترین چاه‌های یزد مربوط به این شهرستان است، گفت: به دلیل کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی با وجود حفر چاه هایی با عمق ۳۰۰ متر، میزان آبدهی برخی چاه ها به ۲ لیتر بر ثانیه کاهش یافت.
برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی تهدید بزرگی برای منابع آبی است
مشکات افزود: برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی، به تهدید بزرگی برای منابع آبی منطقه تبدیل شد و خطرهایی مانند فرونشست زمین، فروچاله ، شق زمین، کاهش حجم آب شیرین و شوری منابع را در پی دارد و هم اکنون علاوه بر این مشکلات آبدهی بیشتر چاه های شهرستان نسبت به گذشته کم و روز به روز از دبی چاه ها کاسته می‌شود.
وی با بیان اینکه بهترین راهکار استفاده از آب ، توسعه طرح های آبیاری نوین است ، اظهارکرد: این شهرستان یکی از چهار دشت ممنوعه بحرانی یزد است که با کسری مخزن حدود ۱.۱ میلیارد مترمکعب روبروست و این در حالی است که حدود ۳۰ درصد چاه های کشاورزی استان در ابرکوه حفر و ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی این شهرستان مصرف می شود.
مشکات با بیان اینکه سالانه از ۷۵۵ حلقه چاه فعال حدود ۹۰ میلیون مترمکعب آب برداشت می شود، ادامه داد: این میزان استحصال از گذشته تاکنون سبب شده تا دشت ابرکوه پس از دشت یزد – اردکان بیشترین کسری مخزن آب استان را داشته باشد.
دبیر شورای حفاظت منابع آب ابرکوه در ادامه گفت: تجهیز چاه ها به سامانه هوشمند یکی از ابزارهای مدیریت برداشت است که در این راستا ۹۸ درصد چاه های کشاورزی و ۵۶ درصد چاه های صنعتی منطقه مجهز به کنتور یا سامانه حجمی با اندازه گیری میزان پمپاژ آب و محاسبه حجم مصرفی مانع بهره برداری غیراصولی شد و زمینه را برای استفاده بهینه همه ذینفعان از این ماده حیاتی فراهم می‌کند.
مشکات با بیان اینکه تاکنون ۴۲ مورد فروچاله و فرونشست زمین در ابرکوه شناسایی شد، تصریح کرد: از سال ۱۳۹۵، کشاورزان با مشارکت در طرح خاموشی موقت چاه‌ها در مدیریت برداشت آب مشارکت فعال دارند.
وی تصریح کرد: در قالب این طرح ، خاموشی ۳۰ روزه چاه‌های کشاورزی در سال ۱۳۹۵، ۴۵ روزه در سال ۱۳۹۶، ۶۰ روزه در سال ۱۳۹۷ و اجرای طرح تحویل حجمی آب در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ در دستور کار قرار گرفت .
اراضی قابل کشاورزی ابرکوه به علت کاهش بارندگی، کم آبی و تداوم خشکسالی از ۲۰ هزار هکتار به ۱۵ هزار هکتار در سال های اخیر کاهش یافت و ۴۰ درصد اشتغال مردم وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است .
هشت هزار و ۵۰۰ خانوار، ۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی را از ۶۸۴ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق کشاورزی و ۱۳ رشته قنات برداشت می کنند و سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در شهرستان ابرکوه تولید و بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می‌شود.
در این شهرستان با توجه به شرایط اقلیمی ۵۰ گونه محصولات کشاورزی با کیفیت مناطق گرمسیری و سردسیری به ارزش ۲ هزار میلیارد تومان در سال تولید می شود.
ابرکوه ۲۰۰ سال قبل ۱۲۰ رشته قنات داشت که به دلیل کاهش بارندگی در این مدت در ۴۰ سال گذشته این تعداد به ۹۱ رشته کاهش یافت و هم اکنون از این تعداد ۱۳ رشته دایر است.
مرکز این شهرستان ۵۵ هزار نفری در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
بر اساس آمارهای موجود میزان مصرف سالانه آب بخش کشاورزی ۷۰۰ میلیون مترمکعب، شرب و بهداشت شهری و روستایی ۱۱۰ میلیون مترمکعب و بخش صنعت هم ۶۵ میلیون مترمکعب گزارش شد و میزان کسری منابع آب های زیرزمینی هم حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب تخمین زده می شود.
