“محمدرضا شیرغلامی”
خشکسالی پدیده‌ای طبیعی و پیچیده و از عوامل خسارت‌زا در حوضه‌های کشاورزی، اقتصاد، محیط زیست و اجتماع است؛ از آنجا که این پدیده خزنده، تدریجی و مستمر است، تعیین زمان دقیق شروع و پایان آن در یک منطقه دشوار است.
همچنین با توجه به اینکه تداوم آن ممکن است از چندین ماه تا چندین سال طول بکشد و علاوه بر آن مساحت تحت تاثیر خشکسالی در طول زمان تغییر می کند، ارزیابی اثرات و خسارات این پدیده مخرب جوی دشوار میباشد.
باید توجه داشت که بر خلاف خشکی که یک پدیده دائمی اقلیمی است، خشکسالی هم در مناطق خشک و هم در مناطق مرطوب رخ می دهد و حالتی طببعی و ذاتی از اقلیم یک منطقه است.
کشور ایران و به ویژه استان یزد به سبب موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرار گرفتن بر روی کمربند خشک کره زمین، از دیرباز با مشکل خشکسالی مواجه بوده است به گونه ای که در کتیبه‌های بر جای مانده از دوران هخامنشیان، داریوش اول از اهورا مزدا می‌خواهد که کشور را از دروغ، خشکسالی و دشمن دور نگه دارد.
برای غلبه بر این مشکل ایرانیان به عنوان یکی از نخستین تمدنها، به مهار آبهای سطحی با ساختن سد روی آوردند و یا در مناطق خشک برای بهره مندی از آبهای زیرزمینی به حفر قنات پرداختند.
اما در سالهای اخیر با توجه به پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، معضل خشکسالی تشدید شده است؛ کمبود و نوسانات شدید نزولات جوی، رخداد پدیده خشکسالی به ویژه در مناطق دارای اقلیم خشک و نیمه خشک مانند استان یزد را اجتناب ناپذیر میکند.
پایش خشکسالی یکی از فاکتورهای کلیدی در مدیریت ریسک به ویژه در مناطق مستعد و در معرض خطر خشکسالی است؛ اگرچه امکان جلوگیری از وقوع این پدیده وجود ندارد، اما میتوان با اقداماتی اثرات منفی و سوء آن را کاهش داد.
