تصویری قدیمی ازمسجد جامع یزد
شهریور۱۲۹۵شمسی
نبع موزه جنگ بریتانیا
بیشتر ببینید : مجموعه ای از عکسهای قدیمی استان یزد
تصویری قدیمی ازمسجد جامع یزد
تصویری قدیمی ازمسجد جامع یزد-۱۹۱۶ میلادی -شهریور۱۲۹۵شمسی-منبع موزه جنگ بریتانیا-از مجموعه عکسهای ژنرال سرپرسی سایکس
منبع عکس : یزد کهن
مسجد جامع کبیر یزد، یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده
که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای مانده‌است.
تاریخچه و ساخت مسجد جامع از دوران پیش از اسلام آغاز شده و پایان کار آن به دهه اخیر برمیگردد.
این مسجد یکی از زیباترین مساجد دورهٔ تیموری است
که از نظر کاشی‌کاری، سَردَر رفیع، منارهها و کتیبهٔ آن در عداد زیباترین شاهکارهای معماری قرن نهم هجری قمری می‌باشد.
ارتفاع مناره‌های ۴۸متراست و گرچه ساختمان اصلی مسجد را به قبل از دوره تیموری نسبت می‌دهند
ولی ساختمان فعلی بر طبق کتیبه‌های موجود نشان می‌دهد که در دورهٔ تیموری بنا گردیده‌است.
کتیبه‌های مسجد یکی به خطّ کوفی آجری و دیگری به خطّ ثلث سفید بر روی کاشی لاجوردی است.
در متن کتیبه سَردَرْ، نام شاهرخ تیموری و سلطان جهانشاه و تاریخ ۸۶۱ هجری قمری خوانده می‌شود.
دردوران پیش از اسلام درمکان کنونی مسجد جامع، احتمالاً آتشکده ساسانی برپابوده
که تا دوران پس از اسلام نیز دوام داشته‌است.
بنای کنونی مسجد با وسعتی حدود ۱۰٬۰۰۰ مترمربّع مشتمل بر
سَردَر ورودی و جلوخان، صحن وسیع، رواقهای جانبی صحن، ایوان، گنبدخانه و شبستانهای طرفین آن،
شبستان بزرگ ستون‌دار، کتابخانه، تزیینات غنیّ و زیبا و کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های تاریخی و غیر تاریخی است.
خاورشناسی به نام ماکسیم سیرو اعتقاد دارد نخستین مسجدی که به جای آتشکده،
به نام مسجد عتیق شکل گرفته، مربوط به سده‌های اولیه اسلام است.
پیشینه تاریخی: قدیمی‌ترین تاریخی که برای انجام فعالیت‌های مذهبی-اسلامی،
در بخشی از فضای کنونی مسجدجامع یزد ذکر می‌شود، متعلق به نیمه دوم قمری است.
احداث مسجدجامع را نیز مربوط به نیمه دوم سده سوم قمری،
در زمان حکومت «عمرولیث» و در عصر صفاریان یا قبل از سلاجقه می‌دانند،
مسجدی که در ترسیم ماکسیم سیرو دارای انحراف قبله بود.
درسده چهارم قمری، مسجدجامع یزد در حومه شهر قرار داشته، که در واقع در کنار آتشکده زرتشتی بنا شده بود.
